wtorek, 23 sierpnia 2016

3 dział – ciała niebieskie – 2.1 biały karzeł:

Biały karzeł powstaje po śmierci małych gwiazd czerwonych, pomarańczowych i żółtych karłów. Jest to bardzo masywny obiekt. Mając rozmiary Ziemi ma masę gwiazdy. Jedna łyżeczka od herbaty tej materii może ważyć nawet miliony ton. To bardzo dużo choć są obiekty, które są gęstsze. Mowa tu o gwiazdach neutronowych, którym poświęcę następny post. Dziś opiszę białe karły. Zapraszam na treść postu.

     Helowy biały karzeł:
Czerwone karły żyją bardzo długo. Powoli spalają czasem nawet cały wodór z którego są złożone. Jednak po wielu mld lat (więcej niż wynosi wiek wszechświata) musza umrzeć. Pod wpływem pewnych zmian mogą się przeobrazić w błękitnego karła, ale jeśli tak nie będzie to po wypaleniu paliwa przekształcą się w helowego białego karła. Jest to bardzo gęsty obiekt złożony z helu. Mając rozmiary podobne do Ziemi ma niemal masę gwiazdy czerwonego karła z którego by powstał. Jak na razie żaden czerwony karzeł nie umarł bo czas ich życia wynosi długo więcej niż wynosi wiek wszechświata.

     Węglowy biały karzeł:
Większe gwiazdy takie jak np. Słońce po wyczerpaniu swojego paliwa, którym jest wodór mają w swoim jądrze pełno helu. Fuzja helu w węgiel wymaga większej temperatury niż fuzja wodoru. Jednak takie gwiazdy są w stanie rozszerzyć się do rozmiarów czerwonego olbrzyma by móc zapoczątkować fuzję helu. Rozszerzają się przy tym 100-150 razy. Po wyczerpaniu helu, który daje gwieździe mniej energii niż wodór jej zewnętrzne warstwy odlatują tworząc tzw. mgławicę planetarną, a jądro zapada się do rozmiarów białego karła, który mając rozmiary podobne do Ziemi ma masę gwiazdy. Żółte karły żyją   jakieś 12 mld lat więc za wiele takich gwiazd na pewno nie umarło. Słońce umrze za jakieś 5 mld lat.



     Czarny karzeł:
Biały karzeł świeci zimnym światłem, a energię potrzebną czerpie z resztek energii powstałej jak był jeszcze gwiazdą. Jednak prawdopodobnie nie jest to ostatnie stadium. Biały karzeł „stygnie”. Po wielu bln lat w końcu zgaśnie. Nie będzie miał energii do „świecenia”. Będzie jakby wygasłym białym karłem. Pod względem składu nie będzie się różnił.




     Supernowa typu 1a:
Małe gwiazdy nie wybujają jako supernowe. Jednak pozostałość po nich – biały karzeł – czasem tak. Jeśli jest więc układ podwójny małych gwiazd, z której jedna jest np. żółtym karłem a druga czerwonym. Żółty karzeł czerpie swoje paliwo znacznie szybciej i żyje krócej. Po mld lat życia w końcu przeobrazi się w białego karła. Ten ma większa gęstość i może zacząć ciągnąć materię z towarzysza. Pod wpływem paliwa biały karzeł „będzie chciał” rozpocząć fuzję. Po pewnym czasie wybuchnie jako supernowa typu 1a. To że białe karły są podobnych rozmiarów, supernowe 1a są podobnej jasności. Można je wykorzystać do wyznaczania odległości we wszechświecie.



Dziękuję za przeczytanie postu i zapraszam na kolejne postu. Następny będzie jak uprzedzałem o najgęstszych obiektach – gwiazdach neutronowych. Pozdrawiam :)

4 komentarze: